'Er leek sprake van gedwongen seks tegen betaling'
Die ene melding
Politiemensen over die ene melding, wat er daarna gebeurde en hoe dat hun kijk op het vak ingrijpend heeft veranderd. Deze week: AVIM-teamchef Yvonne Ketelaars ( 40 ), die vindt dat 'wurgende' streefcijfers geen recht doen aan het politiewerk.WIL THIJSSEN
ILLUSTRATIE ANNE STOOKER
'Een 15-jarig meisje werd vermist. We wisten dat ze drugs gebruikte, suïcidale uitspraken had gedaan, zichzelf sneed, kampte met gewelddadige woedeaanvallen en van school was gestuurd. Bij de jeugdinstelling in Venlo waar ze opgenomen zou worden, was ze niet aangekomen.
'Haar moeder huilde toen ze aangifte van vermissing kwam doen. Ze was ten einde raad, ze vermoedde dat een loverboy haar dochter in zijn macht had. 'Ik krijg al een poos geen contact meer met mijn dochter, ik weet niet meer wat ik moet doen', zei ze. 'Help me, ik verlies mijn kind.''
'Als een pooier een minderjarig meisje prostitueert is dat een ernstige casus van mensenhandel en dan komt de zaak bij ons, bij AVIM, hetgeen staat voor de Afdeling Vreemdelingen, Identificatie, Migratiecriminaliteit en Mensenhandel.
'We zonden direct een signalement van het vermiste meisje naar de politie in heel Nederland, en onze rechercheurs hebben beide - gescheiden - ouders verschillende keren indringend gesproken. Ook werden twee telefoons van hun dochter in beslag genomen. Daaruit bleek dat het meisje seksuele contacten had met meerdere mannen. In de app-gesprekken werd ze vaak aangeschreven als 'hoer' en 'kankerhoer', begeleid door foto's van geslachtsdelen.
'Eén man had haar een foto gestuurd van een naakt meisje wier arm pijnlijk gedraaid op haar rug werd gehouden, met de tekst: 'Weet je nog?' Dan gaan bij ons alle alarmbellen af. Je vreest dat er sprake is van uitbuiting, van gedwongen seks tegen betaling.
'Steeds wanneer het meisje telefonisch contact had met een man, schakelden ze direct over naar Instagram of Snapchat, zodat de contacten voor derden niet meer te volgen waren. Dat bemoeilijkte ons onderzoek. Vier maanden zijn we met deze zaak bezig geweest. Ze is gevonden in een winkelcentrum in Amsterdam, waar ze ruzie had met een jongen. De politie greep in en herkende haar van het signalement.
'Uiteindelijk bleek dat het meisje zelf actief mannen voor seks benaderde; er was geen pooier bij betrokken. Enkele mannen vroegen haar in berichtjes hoe oud ze was. Hoewel ze '15' antwoordde, gingen sommigen toch op haar aanbod in. Ze liet zich als het ware misbruiken. Ze bleek ernstig getraumatiseerd en ging datgene opzoeken wat haar in het verleden was aangedaan. We kwamen tot de conclusie dat er iets met haar vader was gebeurd. Haar gedrag reflecteerde haar trauma.
'Daarnaast zette ze zich extreem af tegen haar moeder, tegen wie ze soms heel gewelddadig was. Hoe meer haar moeder haar probeerde te beschermen, hoe harder zij zich afzette. Misschien vond ze dat haar moeder ook schuldig was aan wat er in het verleden in dat gezin was gebeurd.
'Toen we onze bevindingen deelden met haar moeder en haar hulpverleners viel bij iedereen het kwartje. Niet de boze buitenwereld was het probleem - het kwam van binnenuit. Haar moeder kon hierdoor begripvoller met de situatie omgaan en de hulpverleners veranderden hun therapie. Wij hebben ze in de goede richting gestuurd.
'Dit is een voorbeeld van een van de vele zaken bij ons waarbij we geen verdachte konden aanleveren. Het gekke is: wij worden beoordeeld op cijfers, op behaalde doelen. In de zomer van 2020 ben ik hier teamchef geworden, en later dat jaar kreeg ik mijn eerste verantwoordingsgesprek met de eenheidsleiding van Limburg. Mij werd gevraagd: 'Yvonne, hoe komt het dat jij het aantal verdachten van mensenhandel niet hebt gehaald?' Er zit een hele wereld achter die cijfers. Het beleid en de financiën van de politie en het Openbaar Ministerie wordt erop gebaseerd. We hadden dat jaar twee verdachten te weinig aangeleverd, van in totaal dertien, geloof ik. Cijfers interesseren me niet zo, het gaat mij erom dat we betekenisvol bezig zijn.'
'Ik antwoordde: 'Willen jullie ook weten wat we het afgelopen jaar allemaal wél hebben gedaan?' Want wij doen veel meer dan alleen verdachten aanleveren aan het Openbaar Ministerie. Plus: mensenhandel is heel moeilijk te bewijzen. Drugs vind je op elke straathoek, maar mensenhandel is onzichtbaar. Het bewijs ligt vaak bij het slachtoffer, maar zo'n meisje is meestal bang voor haar mensenhandelaar, van wie ze financieel afhankelijk is en die haar chanteert door te zeggen: 'Ik weet waar je familie woont. Als je niet doet wat ik zeg, pak ik je familie.'
'Ik heb inmiddels geleerd dat streefcijfers en de klassieke manier van verantwoorden geen recht doen aan ons politiewerk. Daarom zijn we aan de slag gegaan met rijker verantwoorden. Hierbij beschrijven we wat we allemaal doen om zo goed mogelijk aan onze maatschappelijke opdracht te voldoen. Met andere woorden: doen wat echt belangrijk is. Dat kan soms betekenen dat er geen verdachte wordt aangehouden, maar dat de slachtoffers wel uit hun beroerde situatie zijn gehaald.
'Die moeder belde ons later terug om ons te bedanken. Ze zei: 'Ik kan het nu allemaal beter plaatsen en ons contact is hersteld. Ik ben heel opgelucht. Dankzij jullie heb ik mijn dochter weer terug'.'
